Wat is STA²R?

STA²R (Systemic Treatments for Alopecia Areata Register) is een register waarin gegevens worden verzameld over de behandeling van patiënten met alopecia areata.

Er waren tot 2022 geen geregistreerde systemische behandelingen voor alopecia areata. In de praktijk worden (off-label) middelen zoals methotrexaat, ciclosporine en fumaarzuur gebruikt. In 2022 werd baricitinib en in 2023 werd ritlecitinib door de EMA goedgekeurd voor de behandeling van alopecia areata. Baricitinib is een JAK remmer die ook gebruikt wordt voor behandeling van constitutioneel eczeem en reumatoïde artritis. Ritlecitinib is specifiek voor alopecia areata ontwikkeld.

In Nederland mag baricitinib worden voorgeschreven, maar wordt de behandeling van alopecia areata met baricitinib nog niet vergoed door de zorgverzekeraars. De aanvraag daarvoor is in behandeling, de laatste update dateert van 31-07-2024 waarbij het Zorginstituut Nederland de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft geadviseerd om baricitinib (Olumiant®) te vergoeden uit het basispakket van de zorgverzekering (Advies - baricitinib (Olumiant®) voor de behandeling van ernstige alopecia areata | Advies | Zorginstituut Nederland).

Het doel van deze registry is het effect van zowel de bestaande, als de nieuwe behandelingen in de dagelijkse praktijk te onderzoeken. Hierdoor willen we beter inzicht krijgen in de effectiviteit, veiligheid en kosteneffectiviteit van behandeling. Daarnaast zullen we werking en bijwerkingen op de lange termijn onderzoeken en mogelijkheden van het afbouwen en stoppen van medicatie registreren.

Hoe kan een patiënt deelnemen aan STA²R?

Als dermatoloog kunt u uw patiënten informeren over de mogelijkheid om deel te nemen aan STA²R. Om deel te nemen, kunnen patiënten contact opnemen met het deelnemende behandelingscentrum naar keuze. STA²R is oorspronkelijk gestart vanuit het Erasmus MC, maar het omvat nu meerdere deelnemende centra.

Wat kan een patiënt verwachten bij deelname aan STA²R?

Patiënten die deelnemen aan STA²R kunnen verwachten dat ze informatie ontvangen en een uitleg over het register krijgen van het deelnemende behandelingscentrum. Er zijn geen extra ziekenhuisbezoeken of ingrijpende onderzoeken nodig voor registratie in STA²R. Het enige wat van de patiënten wordt gevraagd, is het invullen van twee korte vragenlijsten (DLQI en AASIS) over de impact van alopecia areata op hun dagelijks leven. Dit proces is eenvoudig en biedt patiënten de kans om hun ervaringen te delen en bij te dragen aan het verbeteren van de behandelingen voor alopecia areata.

Laatste updates over vergoeding en alopecia areata onderzoek

Het is belangrijk om te benadrukken dat op dit moment, afgezien van STA²R, geen andere nieuwe klinische studies lopen op het gebied van alopecia areata binnen het Erasmus MC. Dit geldt ook voor JAK-remmers, waarvoor momenteel nog geen vergoeding is goedgekeurd.

Zorginstituut Nederland heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geadviseerd om baricitinib (Olumiant®) te vergoeden uit het basispakket van de zorgverzekering (Advies - baricitinib (Olumiant®) voor de behandeling van ernstige alopecia areata | Advies | Zorginstituut Nederland). Dit medicijn kan worden gebruikt voor patiënten met ernstige alopecia areata. Als de minister dit advies overneemt, komt baricitinib in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Alleen dan wordt dit medicijn vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.

Als dit advies wordt overgenomen zullen de volgende voorwaarden gelden:

Uitsluitend op voorschrift van een dermatoloog voor een verzekerde met als hoofdindicatie de behandeling van ernstige alopecia areata (AA) bij wie:

• sprake is van een SALT (Severity of Alopicia Tool) score ≥50 én
• huidige episode en ziekte ernst van AA korter dan 8 jaar
• de hergroei van haar onvoldoende is, ondanks de inzet van lokale middelenen ten minste 1 systemisch immunosuppressivum (methotrexaat,ciclosporine, prednison oraal of i.m.) in een adequate dosis voor eenpassende behandelduur, tenzij er aangetoonde contra-indicaties zijn voor ofbijwerkingen zijn van deze middelen.

De behandeling moet na 6 maanden worden geëvalueerd en bij onvoldoende werkzaamheid gestaakt worden overeenkomstig de richtlijnen die in Nederland door de desbetreffende beroepsgroepen zijn opgesteld.

SALT-score

De ernst van alopecia areata wordt gemeten met de Severity of ALopecia Tool (SALT) Score^1,2. De SALT Score wordt berekend door het percentage haarverlies in elk van de vier gebieden van de hoofdhuid te meten: het rechterprofiel (18% van het totale hoofdhuidoppervlak), het linkerprofiel (18%), de vertex (40%), en posterior (24%), zie ook onderstaande afbeelding.

Door het totale percentage haarverlies voor elk gebied te vermenigvuldigen met het relatieve oppervlak van dat gebied, wordt een samengestelde totaalscore verkregen, oftewel de SALT Score. Haargroei wordt weerspiegeld door een daling van de SALT-score (bijvoorbeeld: volledig haarverlies geeft een SALT-score van 100, volledige haargroei geeft een SALT-score van 0).

Een SALT-score ≥50 komt overeen met (meer dan) de helft haarverlies

over het totale hoofdopppervlak.

Hiernaast zie je een afbeelding^1,2 van de vier hoofdzones zoals gebruikt

in de berekening van de SALT-score:

- Linkerprofiel (18%)
- Rechterprofiel (18%)
- Vertex (40%)
- Posterior (24%)

1: Olsen EA, Hordinsky MK, Price VH, Roberts JL, Shapiro J, Canfield D, Duvic M, King LE Jr, McMichael AJ, Randall VA, Turner ML, Sperling L, Whiting DA, Norris D; National Alopecia Areata Foundation. Alopecia areata investigational assessment guidelines--Part II. National Alopecia Areata Foundation. J Am Acad Dermatol. 2004

2: Olsen EA, Roberts J, Sperling L, Tosti A, Shapiro J, McMichael A, Bergfeld W, Callender V, Mirmirani P, Washenik K, Whiting D, Cotsarelis G, Hordinsky M. Objective outcome measures: Collecting meaningful data on alopecia areata. J Am Acad Dermatol. 2018 Sep;79(3):470-478.e3